Upcycling: De toekomst van de kunst?

We zien het al een hele tijd in alle geledingen van de maatschappij: kritische boodschappen over overmatige consumptie en milieuvervuiling. Recycling en upcycling zijn noodzakelijke acties geworden in de strijd om een schoner milieu. Ook de kunstwereld ontsnapt niet aan deze maatschappelijke verandering en dat merken we ook bij Early Birds Art Gallery.

Upcycling betekent eenvoudigweg van een product met een lage waarde een product van hoge waarde maken. Upcycling is niet nieuw in de kunstwereld. Pablo Picasso tekende in 1908 al op een kartonnen drager en hij kleefde er een etiket op. In 1912 vond hij een touw om zijn werk ‘Stilleven met de rieten stoel’ in te lijsten. Later gebruikte hij een stuur en een fietszadel voor zijn wereldberoemde sculptuur ‘Cabeza de toro’ uit 1958. Maar ook in populaire kunststromingen zoals Pop Art, Trash Art of Drap Art zie je werken waar de kunstenaar materialen hergebruikt.

Mistral – Paul Villinski (Materiaal: gerecycleerde aluminiumblikjes)

Upcycling art bij Early Birds Art Gallery

Ook bij de Early Birds zijn we niet ongevoelig voor deze boodschap. Hier ontdek je enkele van onze kunstenaars, die op geheel eigen wijze, materialen upcyclen.

Achter de aluminium vlinders van de driedimensionale ‘vlinderschilderijen’ van de Amerikaanse topkunstenaar Paul Villinski’s zit een mooi verhaal. Blikjes die rondslingeren in de straten van New York worden verzameld en in het atelier van Villinski hergebruikt tot zijn signatuur vlinders. Als afwerking komt er een laagje zwart of witte verf, een diepblauwe of zelfs chique gouden of zilveren tint op. Villinski: “Ik probeer deze afgedankte, ‘waardeloze’ objecten een verrassende nieuwe identiteit te geven en verhalen te creëren met nieuwe betekenislagen. Ik wil deze beschadigde dingen meenemen en ontdekken waartoe ze in staat zijn en wat verbeeldingskracht, toewijding, risico, arbeid en met genoeg liefde voor hen kan betekenen.”

Met wat de Belgische beeldhouwer Pieter Vanden Daele dan weer vindt langs de Schelde, oud leder, roestige spijkers, dunne stukjes koperplaat, bladeren… slaat hij aan het boetseren. Hij verwerkt deze materialen in de originele modellen van zijn vissen en kikker sculpturen. Dit resulteert in de unieke ruwe en uitvoerig gedetailleerde oppervlaktes van zijn werken.

En ook onze nieuwe kunstenaar Olivier Bertrand werkt met materialen die al eens eerder gebruikt zijn. Hij verzamelt kartonnen dozen van verschillende diktes. De dikste gebruikt hij om het geraamte van zijn kunstwerken te maken. Hij geeft er ook een duidelijke boodschap bij: “Ik kies graag voor sterke dieren, en op het eerste gezicht is dat in tegenspraak met de kwetsbaarheid van het karton dat ik gebruik. Met deze dualiteit probeer ik op mijn manier te waarschuwen voor de precaire situatie waar het dierenrijk zich nu in bevindt.”

Fishing Bear – Olivier Bertrand (Materiaal: gerecycleerd karton)

Het mooiste van upcycled art: de oneindige creatieve mogelijkheden

De upcycling techniek vind je bij schilderijen en beeldhouwwerken. Het hergebruikte materiaal dient als drager voor het werk, of het wordt ingezet als een onderdeel ervan. Het vergt veel creativiteit en een zekere mate van techniek om deze materialen te verwerken. Maar het allermooiste van upcycled art is dat de creatieve mogelijkheden zich uitstrekken zover de verbeelding reikt.

Duurzame kunst geeft ons soms een wat dubbel gevoel. Enerzijds benadrukt het de teloorgang van onze planeet – de kunstenaars in kwestie hopen mensen bewust te maken van de impact die we op de aarde hebben.

Maar nog sterker volgens ons is dat deze kunstwerken vooral verrassen door hun originaliteit. De upcycling beweging, op alle vlakken in ons leven en ook in de kunst, fungeert als een krachtige motivator om iedereen bewust te maken van de gevolgen van onze individuele acties voor het milieu.